Artikelen

Jan Ruigrok is een verteller. Dat vind je terug in zin vele artikelen en boeken op het gebied van onderwijs. Een veelgehoorde reactie is dat zijn publicaties herkenbaar en praktisch zijn. Dat is zeker ook te danken aan al die mensen met wie hij in al die jaren heeft gewerkt en die zo met hun verhalen hebben meegeschreven.

De wet van de zwetende ruggen

Kent u de wet van de zwetende ruggen? Het principe ervan is simpel: hoe minder de leerling doet, hoe harder de leraar gaat werken. Leerlingen kennen de wet van der zwetende ruggen beter dan wie dan ook en sinds mensenheugenis slagen zij er in hem verborgen te houden voor leraren en andere pedagoochelaars. Leerlingen die later leraar worden, vergeten hem zodra ze hun plaats ín de klas verruilen voor die ervóór.

Pestverbanden

Een illustratief artikel over hoe met een mix van herstelrecht en provocatieve begeleiding een ernstige situatie van pesten wordt opgepakt.

Pesten: een herstelgerichte visie

Dit artikel kijk t naar wangedrag zoals pesten vanuit de ideeën van herstel gericht werken, een visie op omgaan met leerlingen die hen optimale invloed en verantwoordelijkheid geeft, binnen de door de school aangegeven kaders.

Leerlingbegeleiding, dansen tussen prins en kikker

Ook begeleiders kennen een binnenwereld en een buitenwereld. Enerzijds is er de aanpassing aan wat er van je verlangd wordt; het is de kant van het doen en denken. Anderzijds is er de binnenwereld, die van het zijn, het voelen en het in contact staan met jezelf. Een ambachtelijke begeleider kent beide kanten en is in staat bent beide op het juiste moment in te zetten in te zetten. Dit artikel verkent deze twee werelden.

Humor is de smeerolie van succesvolle begeleiding

De relatie tussen de leerling, zijn ouders en de begeleider bepaalt voor een groot deel het succes van de ondersteuning. Een begeleider kan nog zo bekwaam zijn; als de leerling hem niet mag of als de ouders geen vertrouwen in hem of haar hebben, blijft een optimaal resultaat uit. Of in de woorden van een leerling: ‘Ik leer echt niks van iemand die ik niet zie zitten’. De begeleider staat voor de uitdaging een positieve relatie met de betrokkenen aan te gaan. Jan Ruigrok leidt begeleiders op en legt in dit artikel uit dat succesvolle begeleiding loopt op drie tandwielen, een versnellingsbak en een scheut flinke smeerolie ( = humor).

Leerlingbegeleiding is dansles voor gevorderden

Lesgeven en begeleiden laat zich mooi vergelijken met dansen: meebewegen, volgen en leiden, genieten, plezier hebben en soms op elkaars tenen staan. De begeleider leidt, de leerling volgt. Als dat lukt, houden de partners het avonden, zelfs nachten vol. Zo niet, dan wordt het sleuren en trekken en hoopt iedereen dat de dans zo snel mogelijk is afgelopen.

De pestparadox

Vraag leerlingen of ze niet willen zingen en jubelzang barst los uit honderd kelen. In Amerika vertelden inmates aan jongeren over de verwoestende invloed van geweld op hun leven. Het leidde tot een fascinatie met agressie en toename van geweld. Het is een ijzeren wet, waar we steeds weer intuinen. Ook als het over pesten gaat.

Leraar in Hart & Nieren

Over klassenmanagement

Prinsen en Kikkers

Hoe blijf je helemaal jezelf als leraar en voldoe je toch aan opgelegde eisen?

Op de stoel van de Dorpsoudste

Herstelgerichte aanpak bij pesten

De koning van lijn 25

Provocatieve begeleiding zet humor en verwarring in bij het begeleiden van jongeren. Hoe laat je mensen zich ongemakkelijk voelen bij ongewenst gedrag op een zodanige manier dat ze het uit eigen wil veranderen?

Welkom in de strookstraat

Een strook is alles waarmee je laat blijken dat je je ervan bewust bent dat een ander bestaat. Het kan een kus zijn, een tik, een sms’je, een aai, een compliment, een belediging of een bord boerenkool waarvan je partner weet dat jij die zo heerlijk vindt.

Verdrietig? Houden zo!

Provocatieve begeleiding is een energieke en bevrijdende manier om met cliënten te communiceren. Humor, warmte en uitdaging vormen de basishouding. Je zegt wat je denkt maar doet daar een flinke schep er bovenop. Die combinatie is noodzakelijk om werkelijk provocatief te werken. Als er een element ontbreekt ontstaat er iets anders dan provocatief begeleiden. Provocatie zonder in contact met de ander ontaardt snel in cynisme. Humor zonder contact en zonder te zeggen wat je denkt, is cabaret of clownesk gedrag. Het heeft niets te maken met wat je wilt bereiken: de client brengen bij wat hij liefste wil.

Loop maar lekker met je kop tegen de muur

Wat is er voor een onderwijsbureau mooier dan aandacht in nationale pers? Op 7 april publiceerde NRC Next een artikel over de manier waarop Rigardus provocatie inzet in het onderwijs.

Herstelrecht in het onderwijs, van Rechters en Dorpsoudsten

Veel scholen hebben het idee dat de conflicten toenemen. Ze zoeken een goede manier om daarmee om te gaan. Een goede manier is er volgens ons één waarbij jullie, de leerlingen, je veilig en prettig voelen en waarbij mensen die een fout maken, de kans krijgen die te herstellen. Daarom speelt in dit artikel het woord ‘herstelrecht’ zo’n belangrijke rol.

Lastig gevallen op school

Dit artikel wil een handvat zijn voor professionals die binnen de context van een school collega’s of leerlingen steunen die zijn lastig gevallen door mensen die deel uitmaken van dezelfde (school)organisatie.

Matrix voorkomt aangeleerde hulpeloosheid

De coachingsmatrix is een doeltreffend instrument dat mensen helpt hun eigen problemen aan te pakken.

Faalangst op het werk

Ook op het werk worden veel mensen beperkt door faalangst. Voor het personeelsblad van UWV schreef Irene Schoenmakers dit artikel.

Wie uien pelt moet tegen tranen kunnen

Een artikel over negatieve en positieve kanten van schuld en schaamte.

Provocatieve begeleiding

Een duidelijk artikel over wat provocatieve begeleiding is. Voorbeelden maken provocatieve technieken inzichtelijk.

Depressieve leerlingen in de klas

Hoe kijkt u aan tegen de rol die leraren hebben bij de ondersteuning van depressieve leerlingen? Moeten ze daar iets mee? Wat is de taak van het onderwijs bij depressiviteit van leerlingen? Of denkt u dat depressieve leerlingen niet bestaan? Het Schooljournaal sprak over dit belangrijke thema met Jan Ruigrok.

Mama, bier!

Provocatieve leerlingbegeleiding bewijst steeds meer zijn nut in Nederland. Bovendien is het nog erg leuk om toe te passen ook. Veel docenten hebben nog wel wat twijfels. Speciaal voor hen dit artikel.

PuberPower

Jongeren herbergen soms een kracht die zo groot is dat ze het zelf amper beseffen. Soms komt die op verrassende manieren aan de oppervlakte. Dit artikel gaat over PuberPower.

De provocatieve begeleider: “En nu maar hopen dat ze nijdig op me worden!”

Provocatieve begeleiding is een nieuwe, vrolijke en bevrijdende manier om met leerlingen te communiceren. Humor, warmte en uitdaging vormen de basishouding. Je zegt wat je denkt maar doet daar een flinke schep er bovenop. Je ontregelt en doorbreekt vaste patronen. En het mooie is dat het werkt. Leerlingen worden assertiever, krijgen meer zelfvertrouwen, durven meer en krijgen door jouw 'rare' gedrag een realistischer kijk op zichzelf en hun omgeving.

Herstelrecht in het onderwijs

Een leerling van 15 jaar roept tegen een lerares: “Ik sla je tanden uit je bek en ik maak je dood!” De lerares vecht, gesteund door de school en het bestuur, de zaak aan tot in hoger beroep. De leerling wordt gesteund door zijn ouders en een advocaat. Tegen de rechter vertelt de lerares dat ze zich ‘onprettig’ had gevoeld. De rechter leidt hieruit af dat ze zich niet werkelijk met de dood bedreigd had gevoeld en spreekt de jongen vrij. Einde verhaal. Of het begin?

De ornithologie van de begeleiding

Het gezin is de eerste plek waarin kinderen leren samenwerken. De patronen die zij daar in samenhang met ouders, broers en zussen, ontwikkelen bepaalt de manier waarop zij later op school, op hun werk, in relatie met vrienden en partners aan samenwerking vormgeven.

Contextuele leerlingbegeleiding

Dit artikel belicht de theorie van de contextuele leerlingbegeleiding en bespreekt de consequenties die hieruit voortkomen bij het begeleiden van leerlingen in de meest brede zin. Eén daarvan is dat een belangrijke begeleidingsvaardigheid de meerzijdige partijdigheid is, hetgeen betekent dat de begeleider in zijn handelen de belangen van alle betrokkenen meeweegt, waaronder in belangrijke mate die van de ouders van de leerling

En nu het examen nog even

Leren omgaan met faalangst, is het aanvaarden ervan. Voor begeleiders binnen de toetspraktijk is het belangrijk faalangst juist te diagnosticeren en mensen die het betreft ermee te leren omgaan. Bijvoorbeeld door ontspanningsoefeningen in combinatie met het onderzoeken van de manier van denken.

Faalangst in het onderwijs

Leren omgaan met faalangst, is het aanvaarden ervan. Voor begeleiders is het belangrijk faalangst juist te diagnosticeren en na te gaan hoe de leerlingen hun faalangst de baas kunnen blijven. Een effectieve manier om dit te leren bestaat uit ontspanningsoefeningen in combinatie met het beïnvloeden van de gedachtegang in spannende situaties.

Hoe langer je wacht hoe rooier je wordt

Henk Stal werkt op een scholengemeenschap in een provinciestad, laten we zeggen Deventer. Het gaat hem goed af. Hij heeft het naar zijn op zin op zijn werk; voelt zich daar lekker en veilig. Leerlingen hebben graag les van hem, roepen weinig angst of agressie bij hem op en als er zich iets voortdoet, reageert hij daar gepast en professioneel op.

Naast elkaar of tegenover elkaar

Wanneer de communicatie tussen met jongeren verschillende culturele achtergronden stagneert, zijn begeleiders vaak geneigd het eerst de verschillen onder de loep te nemen. Vaak levert het meer op eerst naar de overeenkomsten te kijken en elkaar van daaruit te begrijpen. Als dat niet toereikend is, kunnen de verschillen onder de loep genomen worden. Het IC/CO-instrument kan daarbij behulpzaam zijn. In dit artikel worden enkele elementen uit dit instrument besproken.

Spanning tussen ouders en school

Je hebt een dorp nodig om een kind op te voeden. Maar een kind dat door iedereen wordt opgevoed wordt door niemand opgevoed. Welke taak hebben ouders en welke externe opvoeders? Wat betekent het voor een kind als die tegenover elkaar komen te staan? In dit artikel bekijkt Jan Ruigrok deze vragen vanuit het perspectief van de contextuele begeleiding. Die gaat er vanuit gaat dat als de begeleider tegenover de ouder komt te staan, het kind altijd verliest.

Als teams op twee lijntjes komen

Over hoe je als team werkt aan een goede sfeer waarin lekker gewerkt wordt.

Van desperado tot gewaardeerd groepslid

Noncontracten helpen leerlingen op een creatieve manier voorkomen dat ze steeds in de fout gaan.

De reis van rode school naar groene school

Hoe ben je duidelijk tegen leerlingen, stel je eisen, en behoud je toch een goede band met hen?

Een weerbarstige leerling is ook een gevend kind.

Over weerstand bij kinderen

Lastig gevallen op school

Wat het voor kinderen betekent op school lastig te worden gevallen.

Columns

Onderwijscolumns van Jan Ruigrok vindt u onder www.herstelrechtinhetonderwijs.nl